Zakończeniu obchodów Tygodnia Bibliotek w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Raciborzu towarzyszył wykład dr Joanny Kapicy-Curzytek pt. „Strony wielokulturowości. Spotkania kultur w literaturze.” Biblioteka PWSZ zainspirowała więc po raz kolejny. Zainspirowała przede wszystkim do rozmów i refleksji na tematy, które chyba nigdy nie były nam tak bliskie jak obecnie.
Temat wielokulturowości i różnic kulturowych związanych z emigracją, „odmiennością” jest dziś na świecie, w Polsce i w prywatnych rozmowach, odmieniany przez wszystkie przypadki i gorąco komentowany. Zgromadzonych w bibliotece gości – studentów Instytutu Neofilologii PWSZ w Raciborzu, wykładowców i pracowników powitała Dyrektor Biblioteki – Zenona Mrożek. Szczególnie ciepło powitała prelegentkę wykładu, gdyż dr Kapica-Curzytek już po raz drugi jest gościem specjalnym Biblioteki i jednocześnie wieloletnim współpracownikiem uczelnianego czasopisma „Eunomia”, na którego łamach ukazują się recenzje polecanych przez nią książek. I tym razem dr Kapica-Curzytek – wykładowca w Instytucie Neofilologii na Uniwersytecie Zielonogórskim – podzieliła się ze słuchaczami swą wiedzą literacką z tematu, który jak sama przyznaje jest jej szczególnie bliski. Jak zaznaczyła na wstępie – wpływ czytanych lektur pozwala na spotkanie z inną kulturą, budzącą często skrajne emocje – od nieufności po zaciekawienie. Jednocześnie zadaje pytania – czy literatura pozwoli nam na zrozumienie „innego”? Czy jesteśmy gotowi na wspólną kooperację a nie wrogość? Czy wybierzemy raczej tzw. „pozytywny antagonizm”?
Interkulturowość, wielokulturowość, uprzedzenia, emigracja i rasizm to temat wielu książek, wspomnień i powieści. Dr Kapica-Curzytek pokusiła się o zebranie najważniejszych publikacji i obszerne omówienie krytyczne. W analizowanej literaturze ukazała niemal całe spektrum zagadnienia, poczynając od pamiętników emigrantów, zetknięć różnych kultur, po problemy społeczne, kulturowe , obyczajowe a nawet i … kulinarne. Od problemów nowego porządku świata po erze postkolonializmu, po uprzedzenia rasowe w Stanach Zjednoczonych i sytuację afroamerykanów. Od emigracji z Nigerii i Chin do Stanów Zjednoczonych, po doświadczenia zderzenia kultur w Wielkiej Brytanii, Francji i krajach Dalekiego Wschodu. Wśród analizowanych autorów znaleźli się zarówno zdobywcy Literackiej Nagrody Nobla – Doris Lessing oraz V.S. Naipaul, jak i emigranci – Marsha Mehran czy Ayaan Hirsi Ali.
Emigranci, wielokulturowość, zetknięcie z „innym”, to także coraz częściej temat udanych ekranizacji tłumaczonych na wiele języków powieści. Warto wymienić takie tytuły jak – „Służące”, „Siedem lat w Tybecie” czy „Podróż na sto stóp”. Nie zabrakło i autorów z naszego regionu. Joy Adamson, urodzona w Opawie, wyemigrowała do Afryki i jest autorką powieści „Lwica Elza.” Z kolei Stefanie Zweig z Głubczyc – napisała powieść opartą na własnych doświadczeniach emigracji do Kenii – „Nigdzie w Afryce.” Obszerna literatura dowodzi jak złożone są to problemy a przenikanie kultur staje się niezaprzeczalnym faktem, który jak podsumowuje sama prelegentka – „nie wiadomo w którym podąży kierunku”. Na zakończenie cytuje fragment eseju Ryszarda Kapuścińskiego „Ten Inny” – „Kim będzie ten nowy inny? Jak będzie wyglądać nasze spotkanie? Co sobie powiemy? I w jakim języku? Czy potrafimy wysłuchać się nawzajem?” Te pytania niewątpliwie zainspirują, nie tylko studentów PWSZ, ale i wszystkich czytelników.
Tekst: mgr Dorota Mucha
Zdjęcia: dr Gabriela Habrom-Rokosz, Janusz Krajewski
